Katedra św. Mikołaja w Białymstoku była w niedzielę wieczorem miejscem rozpoczęcia uroczystości upamiętniających 33. rocznicę przeniesienia relikwii świętego Gabriela z Grodna na Białorusi. Święty Gabriel, zwany Męczennikiem, jest uznawanym patronem młodzieży prawosławnej i symbolem duchowym Ziemi Białostockiej.

Powrót relikwii do Białegostoku

Relikwie świętego Gabriela powróciły do białostockiej katedry po okresie, kiedy były przechowywane w cerkwi w Zwierkach, niedaleko Zabłudowa w województwie podlaskim. Zwierki to miejsce, gdzie Gabriel się urodził i gdzie od maja do września przechowywane są jego relikwie. W maju odbywają się tam coroczne uroczystości ku jego czci.

Noc modlitwy i uroczysta liturgia

Abp Jakub, ordynariusz diecezji białostocko-gdańskiej, przewodził modlitwom, które trwały przez całą noc. Główna liturgia, zakończona procesją, została zaplanowana na poniedziałkowe przedpołudnie, co miało stanowić kulminację obchodów.

Historia życia i śmierci św. Gabriela

Gabriel Gowdel przyszedł na świat w 1684 roku w pobożnej, prawosławnej rodzinie chłopskiej. Tragiczne wydarzenia jego życia rozpoczęły się, gdy miał zaledwie sześć lat. W nieznanych okolicznościach został uprowadzony i zamordowany, a jego ciało spoczęło na cmentarzu w Zwierkach.

Cudowne odkrycie i rosnący kult

W 1720 roku, podczas pogrzebu ofiar zarazy, przypadkowo odkryto nienaruszone szczątki Gabriela. Uznano to za cud i przeniesiono jego ciało do krypty w cerkwi w Zwierkach. Wydarzenie to, jak się wierzy, było momentem przełomowym, który przyczynił się do ustania epidemii.

Podróż relikwii przez wieki

Z biegiem lat kult św. Gabriela zyskał na znaczeniu, szczególnie dzięki licznym uzdrowieniom przy jego grobie. Po pożarze kaplicy w Zwierkach w 1746 roku relikwie zostały przeniesione do Zabłudowa, a następnie odbyły długą podróż po Kresach Wschodnich, odwiedzając m.in. Słuck, Mińsk i Grodno.

Uroczystość przeniesienia do Białegostoku

We wrześniu 1992 roku, dzięki porozumieniu z białoruską Cerkwią, relikwie Gabriela zostały uroczyście przeniesione do katedry św. Mikołaja w Białymstoku. Wierni towarzyszyli im na całej trasie, a dzwony biły zarówno w cerkwiach, jak i kościołach, świadcząc o entuzjazmie i głębokiej wierze uczestników.

Obecność prawosławnych w Polsce

Choć dokładne statystyki dotyczące liczby prawosławnych w Polsce nie są znane, szacuje się, że społeczność ta liczy około 500 tysięcy osób. Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2021 roku, Kościół prawosławny jest drugim co do liczebności wyznaniem w kraju, z przynależnością zadeklarowaną przez około 151,7 tysiąca osób.